Biskup Mitrofaniusz nie może zaznać spokoju. Ledwie zakończyła się afera z białym buldogiem, a już zjawia się posłaniec z nowymi, wielce niepokojącymi wieściami. Oto bowiem w położonym wśród bagien Nowoararackim monasterze, który pod rządami światłego archimandryty stał się cerkiewnym państwem w państwie, pojawiło się siejące niewysłowioną grozę widmo Czarnego Mnicha. Zjawa, wskazując w kierunku Pustelni Wasiliskowej, wypowiada zagadkowe i niepokojące słowa. Czyżby miejsce, w którym święci starcy dożywają swych ziemskich dni, kryło w sobie jakąś niechlubną tajemnicę?

Wprawdzie władyka odnosi się do całego zamieszania dość sceptycznie, niemniej jednak wysyła do Nowego Araratu dla zbadania sprawy trzech swoich zaufanych — prześmiewcę, śmiałka i mądralę. Jednak kolejne misje nie przynoszą pożądanych skutków; mało tego — kończą się wręcz tragicznie. Cóż więc pozostaje? Można by tu przytoczyć znane przysłowie: „Gdzie diabeł nie może…”, gdyby wszak nie chodziło o mniszkę, do której czarcie podszepty nie mają dostępu, a która za to doskonale potrafi demaskować i unieszkodliwić Zło, choć okoliczności nieraz ją zmuszają do zrzucania zakonnego stroju.